Hoe maak je een hechte klasgroep? Benut de ‘gouden weken
Een hechte klasgroep is niet alleen een kwestie van geluk. Je hebt als leraar veel invloed op de fases van groepsvorming. “De tijd die je daarin investeert de eerste weken van het schooljaar, win je in de loop van het jaar terug”, zeggen specialist Maarten Van de Broek en leraar Tess.
“In september liggen de ‘gouden weken’: 3 weken waarin je als leraar samen met je leerlingen de klassfeer boetseert. Wat we allemaal doen? We maken tijd om elkaar te leren kennen: de heideklassen tijdens de tweede week van september zijn een klassieker. 24 uur per dag samen leven is de beste teambuilder. We stellen samen met de leerlingen klasregels op en gebruiken klasbouwers: spelletjes tussen de lessen door zoals ‘Ga op 1 rij staan, wie eerst verjaart vooraan’.”
Samenwerken in miniteams
Tess Wauters: “In september lanceren we onze werking met miniteams van 4 leerlingen. Die zitten aan 1 eiland en werken 6 weken intensief samen. Automatisch ontstaat er teamspirit. Ze nemen verantwoordelijkheid voor zichzelf en de groep. Niet alleen om tot het sterkste resultaat te komen tijdens groepswerk. Ze corrigeren en helpen elkaar voortdurend: ‘Je moet je agenda nog invullen’, of ‘Ik help je met je bank structureren, je boekentas maken’. Na 6 weken nemen de groepjes afscheid: een briefje naar elkaar of wat complimenten uitdelen. En dan starten we opnieuw.”
Samen afspraken maken
Tess Wauters: “Vroeger heerste er een dictatuur van regels. De leraar vertelt, kinderen volgen. Nu tekenen we samen de contouren. Eerst komen ze niet verder dan klassiekers of sociaal gewenst gedrag: handen opsteken. Daarna proberen ze: ‘huiswerk bannen!’. Dan vraag ik ze om even vanuit mijn perspectief te kijken: ik moet ze voldoende laten leren en huiswerk is een belangrijke manier om leerstof op te nemen. Dat snappen ze. Bovendien: als ze de regels overschrijden, kan je zeggen: ‘Weet je nog, we spraken ze samen af’. De klasregels die we tijdens de gouden weken afspreken, hangen we op.”
Verwachtingen benoemen
Tess Wauters: “We timmeren vooral aan regels rond sociale vaardigheden. Wat leggen we nu vast om de sfeer in de klas het hele jaar goed te houden? Genre: we gooien geen olie op het vuur bij ruzies door ons te bemoeien, niemand gaat de schoolpoort in en uit met slecht humeur. 2 beste vriendinnen hadden onuitgesproken verwachtingen naar elkaar. Bijvoorbeeld: je wacht op mij om naar boven te gaan. Eentje raakte gefrustreerd. In de klas niets aan de hand, maar thuis liep de emmer over. De ouders lichtten me in. Ik kon eerst in een individueel gesprek verwijzen naar onze klasregel. Daarna zat ik samen met de meisjes en spraken ze een codewoord af. Zo kunnen ze elkaar subtiel aanspreken als ze verdriet voelen komen.”
Verder werken aan de goede sfeer
Tess Wauters: “Groepsvorming gaat verder na de gouden weken. Wat later op het jaar introduceer ik grotere groepsuitdagingen zoals koken, waar ze bijna alle verantwoordelijkheid krijgen. Ik hou op vrijdagen ook een weekevaluatie. Met post-its vertellen de leerlingen wat top ging of wat hen even uit hun lood sloeg. Daarbij oefenen we de ik-boodschap bij het verwoorden van wat er is gebeurd, van gevoelens en behoeften.”
