#MINDFULNESS & #INTERCULTURELE COMMUNICATIE.@YvonnevanderPol
Het jaar weer opgestart, ‘blue monday’ overleefd, maar voel je je toch nog gestresst? ‘Mindfullness’ biedt de oplossing, óók op het vlak van interculturele communicatie. Yvonne van der Pol vertelt waarom, en hoe.
Mindfulness is ‘in’. In onze drukke levens, waarin veel mensen gebukt gaan onder de waan van de dag, onder stress en onzekerheid, bieden mindfulnesstrainingen uitkomst. Je leert er aandachtig en opmerkzaam te worden. Om aan alle dingen die zich aan je voordoen onverdeelde aandacht te schenken. En om alles wat je doet met bewuste aandacht te doen, één voor één, omdat “alles wat je doet het waard is om met aandacht gedaan te worden”. Met als resultaat: minder gejaagdheid, meer rust en een betere kwaliteit van werk en leven.
Hoe vaak de deelnemers in mijn trainingen niet vertellen dat het contact met die ander niet lekker liep doordat zij gestrest waren. Een onrustige geest met gedachten die heen en weer springen, heeft meestal geen optimale communicatie tot gevolg, dat herkennen we allemaal. Een vol hoofd betekent dat je met je eigen gedachten bezig bent, dialogen voert, in het verleden of in de toekomst verkeert.Daardoor ben je minder opmerkzaam op wat zich in het hier en nuvoordoet. Je bent als het ware te zeer naar binnen gericht en te weinig op de ander met wie je in contact bent. Als daar nog stress van deadlines of bezuinigingen bij komt, is je waarnemingsvermogen helemaal verkokerd. Je staat in de stand ‘Vechten, vluchten of verstarren’. Niet bepaald een goede uitgangssituatie voor communicatie.
In interculturele communicatie luistert dit zelfs nog nauwer. Waarom? De boodschap tussen zender en ontvanger gaat als het ware door drie filters heen en weer. Het eerste filter bestaat uit cultuurverschillen. Voor gesprekspartners van verschillende culturele achtergronden zijn er minder dingen vanzelfsprekend. Wat voor de één normaal gedrag is, hoeft dat voor een ander niet te zijn. Ben je bijvoorbeeld gehoorzaam aan je manager en doe je alleen wat je opgedragen wordt, of neem je allerlei initiatieven die strikt genomen niet in je takenpakket zitten? De interpretatie van wat je waarneemt kan beduidend anders zijn dan in een monoculturele setting. Je kunt gemakkelijker de plank misslaan. Dat vraagt om een aandachtige houding en een open mind.
Naast cultuurverschillen speelt ook beeldvorming een belangrijke rol. Dat is het tweede filter. Lukt het je de ander tezien als individuele mens, of schiet je (vanuit je haast, stress en/of onoplettendheid) snel in een vooroordeel? ‘Zie je wel; zij wil iets van me gedaan krijgen’, terwijl de ander zich alleen maar non-verbaal expressiever uit dan jij. Of: ‘Krijg ik weer zo’n ellenlang verhaal zonder clou aan te horen, waar ik nu echt geen tijd voor heb’, terwijl de ander alleen maar een andere communicatiestijl heeft en wel degelijk naar een belangrijk punt toewerkt. Alleen bereikt die boodschap jou niet, omdat je hoofd te vol zit waardoor je terugvalt op aannames en vooroordelen.
Het derde filter is die van vaardigheden en houding. Effectief intercultureel communiceren vereist een houding van opmerkzame aandacht, van niet-oordelen en van niet direct gericht zijn op resultaat. Precies de houding die ook ten grondslag ligt aan mindfulness. Vaardigheden als empathisch luisteren, open vragen stellen en zowel jezelf als de ander goed observeren sluiten hierbij aan. Vandaar dat die twee in mijn ogen een krachtige combinatie zijn. Ik durf dan ook te stellen dat mindfulness een prachtige randvoorwaarde is voor het verhogen van intercultureel vakmanschap. En sowieso kan het geen kwaad in deze drukke januari-en februari maanden, waarin we weer alles opstarten.
